सेंद्रिय क्रांती

 आपल्या शेतीमध्ये नैसर्गिक उत्पादनांसाठी आणि मातीत सुधारणा करण्यासाठी सेंद्रिय खतांचा वापर हा अतिशय प्रभावी पर्याय ठरला आहे. रासायनिक खताच्या तुलनेत सेंद्रिय खत निसर्गाशी सुसंगत असून पर्यावरणास हनी ना करता मातीत पोषक तत्वांची पूर्तता करतात. परंतु, उत्तम सेंद्रिय खत तयार करण्यासाठी योग्य साधने आणि उपकरणांची निवड करणे गरजेचे असते . या ब्लॉगमध्ये आपण सेंद्रिय खत तयार करण्यासाठी लागणाऱ्या विविध साधनांची माहिती, त्यांच्या वापर, फायदे आणि वापरायची पद्धत यावर सविस्तर चर्चा करणार आहोत. सेंद्रिय खताचे महत्व : सेंद्रिय खत हा नैसर्गिक घटकांनी बनलेला पदार्थ असून मातीला आवश्यक असणारे पोषक तत्वे पुरवतो. हे खत मातीतील पाणी धारण करण्याची क्षमता वाढवते आणि जिवाणूंची वाढ करतात. शेतीमध्ये सेंद्रिय खताचा वापर केल्याने फसलीची वाढ अधिक चांगली होते आणि पर्यावर संरक्षणातही मदत होते. तसेच, सेंद्रिय खत वापरणे रासायनिक खतांच्या वापरामुळे होणाऱ्या प्रदूषणापासून दूर राहण्यास मदत करते. या नैसर्गिक प्रक्रियेचा अवलंब केल्याने आपली शेती शाश्वत आणि दीर्घकालीन होते. सेंद्रिय खतांसाठी लागणारी साधने : सेंद्रिय खत तयार...

  वर्मिकंपोस्ट म्हणजे काय? वर्मिकंपोस्ट हा जैविक खताचा प्रकार आहे जो नैसर्गिक घटकांपासून तयार केला जातो. यामध्ये गेंडऱ्या (गांडूळ) (Earthworms) कडून सेंद्रिय पदार्थांचे विघटन केले जाते. या प्रक्रियेमुळे जमीन सुपीक होते व शेतीसाठी पोषक घटकांची निर्मिती होते. वर्मिकंपोस्ट तयार करण्यासाठी प्रामुख्याने गेंडऱ्यांच्या दोन प्रजातींचा वापर होतो –  Eisenia fetida आणि Eudrilus eugeniae. वर्मिकंपोस्ट कसा तयार करावा? 1. साहित्य गोळा करणे: गवत, भाजीपाल्याचे टरफल, शेणखत, माती, आणि पाण्याचा समावेश असतो. 2. गेंडऱ्यांचे समावेश: योग्य प्रकारचे गेंडरे निवडून त्यांना खत तयार करण्यासाठी वापरतात. 3. प्रक्रिया: टाकाऊ सेंद्रिय पदार्थ गेंडऱ्यांच्या सहाय्याने विघटन होऊन वर्मिकंपोस्ट तयार होतो. 4. सावलीची जागा: वर्मिकंपोस्ट तयार करताना सावलीत व ओलसर वातावरणात ठेवणे महत्त्वाचे आहे. वर्मिकंपोस्टचे फायदे 1. मातीची सुपीकता वाढवते: वर्मिकंपोस्टमध्ये नायट्रोजन, फॉस्फरस, पोटॅशियम, आणि सूक्ष्म पोषक घटक भरपूर प्रमाणात असतात. त्यामुळे पिकांची गुणवत्ता सुधारते आणि उत्पादन वाढते. 2. नैसर्गिक पद्धतीने शेती: रासायनिक...